Bronaanpak ter voorkoming van gezondheidsschade door duwen en trekken
Blootstelling aan fysieke belasting door duwen en trekken wordt bij de bron aan gepakt door:

• Handmatig duwen en trekken van lasten voorkomen door altijd gebruik te maken van (elektrisch) aangedreven rollende hulpmiddelen als een palletwagen; trekker; verrijdbare hefmiddelen.
• Beperken van het gewicht van de te duwen of trekken last.
• Vastgesteld wordt of op een locatie aanvullende maatregelen nodig zijn om dragen te voorkomen/verminderen. Daarbij kan een nadere beoordeling met de DUTCH-methodiek of de KIM-methodiek helpen. (Arbobesluit art 5.3 b)

Werkmethode werkplaats

• Het duwen van lasten als plaatwerk/ balken, frames op de invoer en uitvoertafels bij bewerking machines automatische invoer/afvoersystemen of met kogeltafels.
• Beperken van de afstand waarover een last geduwd of getrokken wordt door zo de lasten zo dicht mogelijk bij de werkplek wordt gebracht met elektrisch aangedreven hulpmiddelen.

Spuiterij

• Ophangsysteem voor horizontale verplaatsing in en uit de spuiterij
• Elektrisch verrolbare werkstukkenkarren om zonder duwen en trekken uit een droogkamer naar de opslag te brengen.

Werkmethode transport van/naar een locatie

• Transport met een vrachtwagen met laadklep. Met een elektrische handpalletwagen worden lasten in en uit de laadzone gebracht/ gehaald ter voorkoming dat materialen getild/ geduwd wordt.

Locatie

• Materiaal wordt met hulpmiddelen zoals een heftruck of elektrische palletheffer, steekwagens, meubelwagens van de transportwagen naar de opstellocatie gebracht.
• Rollend materieel als elektrische aangedreven steekwagens om tafels en stoelhouders voor stoelen zonder tillen/dragen te verplaatsen / uit te zetten.
• Gereedschappen in rolbare gereedschapswagen om deze zonder tillen/dragen op een locatie te verplaatsen.
• Werkzaamheden waarbij de til en draagbelasting alsnog ongunstig is kan worden verlicht door deze belasting beter te verdelen over de dag en over meerdere personen.

(Arbobesluit art 5.2; 5.3 1^ste lid Voorkomen/ beperken gevaren)

Collectieve maatregelen ter voorkoming van gezondheidsschade door duwen en trekken
Als bronaanpak niet mogelijk is dan treffen we collectieve beschermingsmaatregelen, waarbij fysieke belasting veelal door technische hulpmiddelen wordt verminderd.
Een handmatig te duren of trekken kar weegt niet meer dan 400 kg wegen (kar + lading) onder ideale omstandigheden. Daarboven is er sprake van een knelpunt omdat er mogelijke gezondheidsbelasting is.  Inzet van elektrisch aangedreven rollend materieel gaat boven handmatig duwen en trekken.

Voorlichting
Aan werknemers (inclusief de  mogelijke ZZP-er) die werk doen waarbij sprake is van het handmatig duwen en trekken van lasten wordt doeltreffend voorlichting en onderricht gegeven over de juiste werkmethoden. De volgende punten zijn hierbij van belang:

• De gevaren zijn van het handmatig duwen en trekken van lasten en de gevolgen dat voor betrokkene en werkgever kan hebben:
• Hoe de beschikbare (elektrische) hulpmiddelen te gebruiken om dit gevaar zo veel mogelijk te beperken;
• De noodzaak en verwachting dat er gebruik gemaakt wordt van alle mogelijkheden om de duw- en trekbelasting zo laag als mogelijk te houden;
• Nadere uitleg over de wijze van duwen en/of trekken, waarbij het accent op duwen boven trekken en  met beide handen aan/tegen het voorwerp op een hoogte tussen heup en schouder.
• Nadere uitleg over de frequentie en over afstand en de belasting daarvan;
• De werkomgeving waarbij van belang van aandacht over de beschikbare ruimte en het wegnemen van mogelijke hindernissen.
• Hersteltijd / pauze tijdens de werkzaamheden.
• Belang van Taakroulatie.

Betrek een deskundige (bijv. een ergonoom van uw arbodienstverlener) bij het zoeken naar oplossingen en het geven van instructies voor ergonomisch verantwoorde duw en trektechniek.
(Arbobesluit art 5.5  voorlichting)

Organisatorische maatregelen
Inrichting van de werkplek en werkomgeving
De werkomgeving is zodanig ingericht dat materiaal als plaatmateriaal; planken; frames en technische producten voor de projecten om veilige wijze verplaatst kunnen worden van een magazijn naar een werkplek en naar andere ruimten als spuitcabine en opslag voor transport zonder aanvullend duwen en trekken van zware transportmiddelen.

• Vloeren zijn gelijkmatig zonder drempels opdat rollend materieel zonder hinder verplaatst kan worden.
• Bij hellingen op een locatie wordt alleen elektrisch aangedreven hefmiddelen gebruikt.
• Ter plekke van een werkplek in de werkplaats is de vrije ruimte voldoende afgestemd op de afmetingen van de te bewerken materialen en kan direct bij de werkplek geplaatst worden om het duwen van individueel materiaal naar de bewerking te minimaliseren. Het gebruik van een rollenbaan of kogelbaantafel voorkomt duwen.
• Rolweerstand wordt verder beperkt door rollend materieel met grote wielen.

Dit betreft ook de transportroutes op een tentoonstellingslocatie vanaf de vrachtwagen naar een opbouwstand of podium.

• Bij laden en lossen van een vrachtwagen worden elektrisch aangedreven palletwagens gebruikt.
• Bij mogelijk ongelijke oppervlakken zoals een grasveld op een evenementenlocatie wordt voor het horizontaal transport rijplaten gebruikt en materialen zo dicht als mogelijk aangevoerd.
  (Arbobesluit art 5.3)

Nadere beoordeling duw en treklast
(Arbobesluit art 5.3b inventarisatie)
Bij het bepalen of er sprake is van fysieke belasting door duwen en trekken wordt de lichamelijke belasting door duwen en trekken beoordeeld in relatie met de kenmerken (gewichten; omvang; gewichtsverdeling, omgevingsfactor) en de wijze van uitvoering.

Duw en Trek Check (Dutch) methodiek
De methode is ontwikkeld voor de beoordeling van duw- en trektaken van rollend materieel. Dit zijn taken waarbij het hele lichaam actief is, van de handen, arm, romp tot aan de benen.
 
De methode is geschikt voor beoordelingen bij volwassen medewerkers van 18 – 67 jaar, in alle branches en sectoren.
Voorbeelden van rollend materieel in verschillende branches zijn o.a.:

• rolcontainers;
• handpallettrucks;
• gereedschap/onderhoudskarren;
• werken met rolsteigers

Voor deze risicobeoordelingsmethodiek moet u vragen doorlopen.
Voor het beantwoorden van de vragen hebt u informatie nodig over de werksituatie:

• duw- of trekhandelingen met 1 of meerdere personen
• gemiddelde en maximale duw- of trekgewicht (kg, kar + belading)
• duw- of trekhoogte (hoogte van de handen ten opzichte van het lichaam)
• gemiddelde afgelegde afstand per keer (meter)
• gemiddelde frequentie van duw- of trekhandeling
• rolcontainer eigenschappen (wieldiameter, materiaal loopvlak, kwaliteit van de lagers)
• kenmerken van de route (ondergrond, van richting veranderen, drempels, hellingen: hoek en lengte)
• kenmerken van het werk en gedrag (overige schouder belasting, extreme armhoudingen)

De resultaten van de beoordeling geven ook aan in welke richting u de oplossing het beste kunt zoeken.

KIM methodiek
Met behulp van deze methode wordt een risicoscore berekend aan de hand van een puntentoekenning aan een vijftal factoren. Te weten:

1. De loopafstanden in combinatie met de frequentie
2. De te verplaatsen massa (gewicht last) in combinatie met het hulpmiddel (steekwagen, handpallet, etc.) of de methode (schuiven of rollen)
3. De plaatsingsnauwkeurigheid, in combinatie met de bewegingssnelheid
4. De lichaamshouding
5. De omstandigheden (hellingen, oneffenheden e.d.)

De optelsom van punt 2 t/m 5 X score van punt 1 geeft een Risicoscore
Bij een vrouw wordt deze score verhoogd met een factor 1,3
Bij een risicoscore < 10 gaat men er van uit dat lichamelijke overbelasting onwaarschijnlijk is. Bij risicoscores ≥ 10 worden maatregelen geadviseerd.
Betrek een deskundige (bijv. een ergonoom van uw arbodienstverlener) bij het gebruik van deze methoden en het zoeken naar oplossingen.
 
Branchenorm op basis van Delleman
Bij het duwen en trekken gaan de sociale partners in de tentoonstellingsbedrijven uit van de volgende normen:

• Bij het duwen en trekken van lasten op wielen (materiaalkarren, palletwagens en dergelijke) het maximum gewicht 400 kilo bedraagt voor de kar inclusief de lading, horizontaal te verplaatsen op een niet hellende ondergrond.
• Bij het duwend in beweging brengen van een last op wielen mag onder optimale omstandigheden (lage frequentie, korte afstand) de duwkracht niet hoger zijn dan 30 kilo en onder minder optimale omstandigheden (hoge frequentie, lange afstand) niet meer dan 14 kilo.
• Om de last duwend in beweging te houden mag onder optimale omstandigheden de duwkracht niet groter zijn dan 20 kilo, onder minder optimale omstandigheden mag de duwkracht slechts 6 kilo zijn.
• Bij het trekkend in beweging brengen van een last op wielen mag onder optimale omstandigheden de trekkracht niet hoger zijn dan 20 kilo over maximaal 2 meter met een frequentie van 12 x per uur. Verder mag de trekkracht maximaal 20 kilo bedragen over een afstand van maximaal 8 meter bij een frequentie van maximaal 1 keer per 8 uur.

Let op: het gaat hierboven om maximaal toegestane duw- of trekkracht in een ideale situatie. Het helpt om de duw- en trekkrachten naar beneden te brengen door minder dan 400 kilogram laadgewicht op de karren te plaatsen, geen hellingen te overbruggen, er voldoende ruimte is voor het aannemen van de juiste houding, er voldoende grip is met de handen op de kar, de vloer egaal is, de wielen weinig weerstand bieden.

Individuele maatregelen ter voorkoming van gezondheidsschade door duwen en trekken
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Pas in laatste instantie zetten we persoonlijke beschermingsmiddelen in. Daarbij gelet op het volgende:

• Verstrekking: De werkgever verstrekt de PBM en vervangt deze wanneer nodig.
• Geschiktheid: Beschermingsmiddelen, zoals:
• Werkkleding als warmhoudjassen bij buitenwerkzaamheden tijdens koude en regen tegen afkoeling van spieren.
• Handschoenen met voldoende stroefheid voor veilige grip op een last en weerstand tegen mechanisch risico als snijden, schuren, perforatie.
• Veiligheidsschoenen met een profielzool voor goede steun en grip op elke vloer.
  (Arbobesluit art 5.2; 5.3 1^ste lid; art 8.3.1^ste lid)

ZZP-er
Om aan de door de Tentoonstellingbouw opgenomen beheersmaatregelen over fysieke belasting door tillen te voldoen is een voorlichting/instructie noodzakelijk. Dit zal vooraf de start van de inhuur /werkzaamheden gebeuren.
Betrek de ZZP-ers ook bij interne instructies voor eigen medewerkers over gezondheidsrisico’s van fysieke belasting door tillen en de benodigde beheersmaatregelen ter voorkoming van gezondheidsbelasting.
Zorg ook voor interne vastlegging en ondertekening.
(Arbowet art 19 1^ste lid)

Zwangeren
Om fysiek belastende werkzaamheden voor zwangeren te beperken door Duwen en trekken bij de fabricage;  montage en demontage van objecten; karren etc. de volgende maatregelen treffen:

• Gedurende de zwangerschap en lactatieperiode aanpassing van de werkzaamheden of tijdelijk ander werk waarbij geen fysieke werkzaamheden plaats vinden.
• Pauzes: Zwangere werknemer de vrijheid geven om zelf een pauzes te nemen op momenten dat het nodig is om te herstellen van de belasting door het werk.

Indien een functie alsnog duw en trekwerkzaamheden wordt daarbij rekening gehouden met de uitvoering van de werkzaamheden.

Gedurende de gehele zwangerschap
Het gebruik van mechanische hulpmiddelen als een elektrische handpalletwagen of elektrische trekker.
(Arbobesluit art 1.42 1^ste; 2^de , 3^de lid Organisatie van de arbeid)