Maatregelen
Als het niet mogelijk is om de ongewenste verspreiding van houtstof bij de bron tegen te gaan, dan treffen we gerichte maatregelen om het risico van blootstelling aan houtstof terug te dringen. We geven de voorkeur aan collectieve beschermingsmaatregelen boven oplossingen gericht op de individuele werknemer. Pas in het uiterste geval stelt de werkgever persoonlijke beschermingsmiddelen ter beschikking aan de werknemer om het probleem op te lossen.
In een gezonde, houtstofvrije werkomgeving, waarin we eveneens veilig zijn voor stofexplosies, is industriële afzuiging van houtstof de belangrijkste techniek waarmee we houtstof afvoeren:
- Maak gebruik van de aanwezige borstels en vangkappen op de machines en zorg ervoor dat deze juist geplaatst zijn.
- Gebruik handgereedschap met een goede, geïntegreerde afzuiging en een papieren stofzak waarin het houtstof wordt opgevangen.
- Sluit alle vast opgestelde houtbewerking apparatuur met een slang aan op een centrale afzuig- en filterinstallatie of gebruik een industriële stofzuiger met stofopvang en stoffilter. Het filtermedium moet voldoen aan filterklasse M of H voor stof van hardhout. Mobiele afzuiginstallaties moeten voorzien zijn van filters met een beschermingsgraad M of H voor (verdacht) kankerverwekkend houtstof.
- Voor het recirculeren van lucht die een (verdacht) kankerverwekkende stof bevat, bijvoorbeeld houtstof van gewolmaniseerd hout, geldt artikel 4.5 van het Arbobesluit. Indien deze lucht gerecirculeerd wordt mogen niet meer werknemers er aan worden blootgesteld dan strikt noodzakelijk is. Bovendien mag de concentratie (verdacht) kankerverwekkende houtstof in de uitblaasopening van de afzuiging nooit meer dan 10 % van de grenswaarde (= 0,2 mg/m³ ) zijn. Dit dient door de werkgever te worden aangetoond.
- Bij aanschaf van nieuwe houtbewerkingsmachines wordt ervan uitgegaan (CAO-bepaling meubelindustrie indien van kracht voor sector Tentoonstellingbouw) dat bij bewerkingen nooit meer stof vrijkomt dan 1 mg/m3 (emissiewaarde).
- Zorg voor een goede ventilatie van de werkruimte.
- Zorg ervoor dat afzuigcapaciteit voldoet voor het aantal houtbewerkingsmachines en de bewerkingen die je uitvoert. Soms komen er nieuwe machines bij en is de afzuigcapaciteit onvoldoende.
- Zorg ervoor dat de handbediende schuiven in de afzuiginstallatie secuur bediend worden. Als alle schuiven openstaan vermindert dat de afzuigcapaciteit. Er zijn zelfs automatische systemen op de markt.
- Maak bij het schoonmaken gebruik van een goede industriestofzuiger. Blaas de houtstof nooit weg met samengeperste lucht! Vermijd vegen maar als het echt niet anders kan zorg er dan voor dat het oppervlak vochtig is! Ook ter voorkoming van een stofexplosie is dit heel belangrijk, opwervelend houtstof is explosiegevaarlijk.
Als deze maatregelen niet het gewenste effect hebben kunnen we organisatorische maatregelen nemen die het aantal aan houtstof blootgestelde werknemers en de blootstellingsduur zoveel mogelijk beperken:
- Door de taken waarbij veel houtstof vrijkomt te laten rouleren, kun je de blootstelling aan houtstof beperken.
- Werkgevers en werknemers: breng tijdens het werkoverleg of de toolboxmeeting aandachtspunten in en betrek alle medewerkers bij het zoeken naar oplossingen om slimmer te werken. Op de toolboxmeeting kan training worden gegeven in het werken met houtstof en welke preventieve maatregelen mogelijk zijn.
- Koop alleen apparatuur en handgereedschap met voorzieningen voor afzuiging. Let er op dat de afzuigingapparatuur een gekeurd filter heeft. Vraag bij de leverancier de specificaties op voor afzuiging, luchthoeveelheid en drukverlies. Vraag altijd garantie.
- Zorg voor goed onderhoud van de afzuiginstallatie en zie erop toe dat werknemers het gereedschap goed onderhouden. Repareer beschadigingen van de slangen direct en vervang de filters en/of stofzakken tijdig.
- Probeer stoffige werkzaamheden en stofarme/stofvrije werkzaamheden zoveel mogelijk te scheiden (compartimenteren). Zo blijft het stof geconcentreerd in bepaalde delen van de werkruimte en vindt geen verspreiding plaats naar de rest van de werkruimte. Dit voorkomt blootstelling van omstanders aan houtstof.
- Maak de werkomgeving schoon na afloop van werkzaamheden waarbij veel stof is vrijgekomen. Doe dit in ieder geval aan het einde van elke dag.
- Laat regelmatig door een deskundige controleren of men op de goede wijze met de machines omgaat en of de stofproductie inderdaad onder de norm blijft. De arbodienst kan daarbij ondersteuning verlenen.
Pas in laatste instantie zetten we persoonlijke beschermingsmiddelen in:
- Gebruik voor ademhalingsbescherming een masker met minimaal P2-filter bij stoffige werkzaamheden en bij opruim- of schoonmaakwerk. Dit biedt afdoende bescherming bij niet al te hoge stofconcentraties en bij stoffige activiteiten van korte duur.
- Bij zeer hoge stofconcentraties en bij langdurige werkzaamheden kan alleen een halfgelaatsmasker met minimaal P2-filter voldoende bescherming bieden.
- Maskers met filters van minimaal P2 -kwaliteit