Risico Houtstof
Bij veel bedrijven in de tentoonstellingsbouw wordt hout machinaal verwerkt, wat leidt tot verspreiding van houtstof. Blootstelling aan houtstof levert een gezondheidsrisico op en kan leiden tot bijvoorbeeld huid- en luchtwegaandoeningen, oogklachten en zelfs tot kanker van de neus- en neusbijholte. Bovendien bestaat onder bepaalde omstandigheden het risico van een stofexplosie. Als stof in een ruimte of opslag kan opwervelen en een ontstekingsbron en voldoende zuurstof aanwezig zijn, kan de stof exploderen. Dit kan leiden tot ernstig letsel. Hoe fijner het houtstof is, des te groter het gezondheidsrisico.
Schuren, zagen, frezen, boren en schaven zijn bewerkingen van hout waarbij houtstof in de werkruimte verspreid wordt. Bij de standbouwbedrijven denken we bijvoorbeeld aan het bouwen van een balie of aan het op maat maken van de gehele inrichting van een beursstand. Dit gebeurt zowel in de werkplaats als op locatie. Ook bij schoonmaak- en opruimwerk komt veel van dit stof vrij.
De hoeveelheid houtstof die vrijkomt, is afhankelijk van:
-
De bewerking:
Hoe meer houtstof er bij een bepaalde bewerking vrijkomt des te nadeliger is het effect op je gezondheid. Bij schuren komt meer fijnstof vrij dan bij zagen.
-
Het materiaal:
Bij plaatmateriaal zoals MDF komt tijdens de bewerking meer stof vrij dan bij multiplex en massief hout.
-
Het gereedschap:
Een cirkelzaag produceert meer stof dan een decoupeerzaag. Een scherpe zaag verspreidt minder houtstof dan een botte zaag.
-
De werkmethode:
Als het gereedschap geen voorziening voor de afzuiging van houtstof heeft dan is het gezondheidsrisico groter.
Behalve de hoeveelheid houtstof waaraan je blootgesteld wordt zijn er andere factoren die effect hebben op je gezondheid. Het gezondheidsrisico is afhankelijk van:
-
Het type houtstof:
Sommige houtsoorten bevatten giftige bestanddelen die irriterende eigenschappen hebben of een allergische reactie kunnen oproepen. Bijvoorbeeld een splinter van een populier in je vinger is gewoon een splinter, niet meer. Maar een splinter van iroko levert aan het einde van de dag een zwerende vinger op. Sommige bestanddelen zijn zelfs (verdacht) kankerverwekkend. Vooral houtstof van hardhout kan kanker van de neus- en neusbijholte veroorzaken. Maar ook van andere houtsoorten bestaan ernstige vermoedens dat deze kanker kunnen veroorzaken.
-
De afmeting van de houtstofdeeltjes:
Deze verschillen per houtsoort en per type bewerking. Hoe kleiner de houtstofdeeltjes zijn des te gemakkelijker kunnen ze het lichaam binnendringen via de huid of de luchtwegen.
-
De stoffen waarmee het hout al is bewerkt:
Lakken, lijmen en verduurzamers dragen bij aan het gezondheidsrisico.
De belangrijkste gezondheidsklachten die je als werknemer kunt hebben als je blootgesteld wordt aan houtstof zijn:
-
Huidaandoeningen:
De klachten die kunnen optreden zijn irritatie en ontsteking van de huid en eczeem op de handrug, aan hoofd en hals. Het gevaar van chronisch huideczeem ligt op de loer. Bij gevoeligheid voor de giftige bestanddelen in houtstof kan zelfs een allergische reactie optreden. Andere klachten zijn huidverkleuringen en ontstekingen van haarwortels.
-
Oogaandoeningen:
Het oogbindvlies kan ontstoken raken als gevolg van contact met houtstof. Dit uit zich door onder andere pijn, tranende ogen, ettervorming en lichtschuwheid (het niet kunnen verdragen van licht).
-
Luchtwegaandoeningen:
Overgevoeligheidsreacties zoals niezen, loopneus, bloedneus, hoesten, astma en astmatische bronchitis kunnen optreden bij blootstelling aan houtstof. Veel luchtwegaandoeningen zijn een allergische reactie op houtstof die in de loop der jaren wordt opgebouwd. Je kunt dus jarenlang zonder problemen in een stoffige ruimte werken en dan plotseling last krijgen van luchtwegaandoeningen.
-
Neus- en neusbijholtekanker:
Houtstof van hout van de berk, esdoorn, populier (de zogenaamde zachte houtsoorten) kan neus- en neusholtekanker veroorzaken. Net zoals houtstof van (haag)beuk, populier, iroko en mahonie (de zogenaamde hardhoutsoorten). Bovendien kan het hout kankerverwekkende toevoegingen bevatten die voorkomen in bepaalde lijmen en houtverduurzamingsmiddelen. In de meeste werkplaatsen wordt gewerkt met verschillende houtsoorten en met allerlei plaatmateriaal. Daarom is het verstandig om altijd rekening te houden met de mogelijkheid dat blootstelling ernstige gevolgen kan hebben en dus maatregelen te treffen die het hoogste beschermingsniveau bieden.