In tentoonstellingsbedrijven werken we veel met verf, lak, plamuur, lijm, ontvettings- en schoonmaakmiddelen. Ook maken we gebruik van drukinkt om banners en textiel te bedrukken. Deze producten kunnen oplosmiddelen bevatten die de functie hebben om te verdunnen. Veel lijmen en lakken kunnen zonder oplosmiddelen niet worden verwerkt omdat ze dan veel te stroperig zijn.

Oplosmiddelen heten ook wel Vluchtige Organische Stoffen (VOS). Van langdurige blootstelling hieraan kun je de ziekte OPS (Organisch Psycho Syndroom) oplopen, een chronische ziekte die tot gevolg heeft dat het centrale zenuwstelsel en belangrijke organen zoals hart, longen en lever worden aangetast. Andere benamingen zijn CTE (Chronisch Toxische Encefalopathie) en ‘schildersziekte’.

De duur en mate van het contact met oplosmiddelen bepalen de ernst van de ziekte OPS. De ziekte kenmerkt zich door de volgende symptomen:

• Concentratieproblemen, vergeetachtigheid, geïrriteerdheid
• Ernstige vermoeidheid, zware hoofdpijnen, depressies
• Kortademigheid en gebrek aan eetlust, enz
• Duizelingen, slaapstoornissen
• Uitval van spierfuncties
• Persoonlijkheidsstoornissen, agressiviteit
• Impotentie en onvruchtbaarheid
• Geestelijke en/of lichamelijke ouderdomsverschijnselen op jonge leeftijd

Andere klachten door contact met oplosmiddelen zijn bijvoorbeeld eczeem, pijn in maag, borst en ledematen en gewrichtsklachten.
(bron: Vereniging OPS Nederland)

VOS verdampen in de lucht zodra de verpakking wordt geopend. Hoe snel dat gaat, is afhankelijk van het type oplosmiddel en de omgevingstemperatuur. Er zijn verschillende oplosmiddelen, met elk een eigen ‘verdampingssnelheid’. Vaak bevat een product een mengsel van oplosmiddelen. De verdamping is onzichtbaar en de lucht mengt zich met de schadelijke damp. De verdamping gaat door totdat de lijm of lak volledig gedroogd is. Schadelijk voor mensen die er dag in dag uit mee werken, maar ook voor collega’s in de directe omgeving.

VOS hebben bij huidcontact twee nare eigenschappen. De beschermlaag van de huid wordt aangetast, waardoor de oplosmiddelen gemakkelijker door je huid heen in het bloed worden opgenomen. Bovendien werken ze sterk ontvettend en dat vergroot de kans op huidirritatie en (ernstig) eczeem. Huidcontact komt onder andere voor wanneer je gereedschap reinigt met bijvoorbeeld terpentine, thinner e.d. of wanneer je je handen ‘wast’ met terpentine e.d. om verfresten te verwijderen.

Soms is het direct te merken dat je de damp van oplosmiddelen hebt ingeademd, zelfs al is het maar kort. Bijvoorbeeld wanneer je aan het werk bent in een slecht geventileerde werkplaats of spuitruimte. Je kunt dan last hebben van een dronken gevoel, concentratieproblemen, duizeligheid, coördinatiestoornissen, hoofdpijn, misselijkheid, braken en hartkloppingen. De klachten verdwijnen weer als het contact met oplosmiddelen vermindert of stopt.

Wanneer je jarenlang zonder beschermingsmiddelen met oplosmiddelen werkt, loop je het risico van blijvende gezondheidsklachten en zelfs arbeidsongeschiktheid door OPS.