Oekraïense vluchtelingen in dienst nemen

Oekraïense vluchtelingen mogen vanaf 1 april 2022 vrij werken in Nederland. Met deze maatregel geeft de Nederlandse overheid invulling aan de Europese Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Hierin staan maatregelen die de lidstaten van de Europese Unie (EU) moeten nemen om de vluchtelingen uit Oekraïne de bescherming en mogelijkheden te bieden die zij nu nodig hebben. 

Wat houden de maatregelen in?

De Richtlijn bepaalt onder meer dat personen die tijdelijke bescherming genieten in staat moeten worden gesteld om:

• In loondienst of als zelfstandige te werken;
• Toegang te krijgen tot volwassenenonderwijs, beroepsopleiding en werkervaring;
• Fatsoenlijk onderkomen te krijgen of middelen om huisvesting te vinden;
• Sociale bijstand, financiële ondersteuning en medische zorg te krijgen in geval van onvoldoende eigen middelen;
• Jongeren jonger dan 18 jaar moeten toegang krijgen tot tenminste openbaar onderwijs.

Lidstaten moeten ervoor zorgen dat tijdelijk beschermden deze rechten effectief kunnen uitoefenen. Aan het in loondienst of als zelfstandige laten werken van Oekraïense vluchtelingen mogen de lidstaten hun eigen invulling geven.

Voor wie gelden de maatregelen?

De maatregelen gelden voor de volgende groepen:

• Mensen met de Oekraïense nationaliteit die vanaf 24 februari 2022 zijn ontheemd;
• Mensen met een nationaliteit van een ander land dan een lidstaat van de EU of mensen zonder nationaliteit, die legaal in Oekraïne verbleven en die vanaf 24 februari 2022 zijn ontheemd, komen onder voorwaarden in aanmerking voor bescherming;
• Onder voorwaarden: familieleden van de twee voorgaande categorieën mensen. Het gaat hierbij om familieleden die ten tijde van de massale toestroom van mensen uit Oekraïne deel uitmaakten van het gezin, ongeacht of zij veilig naar hun land van herkomst kunnen terugkeren. Lidstaten bepalen op grond van de Richtlijn wie onder deze categorie mensen vallen. Daarbij gaat het met name om partners, minderjarige ongehuwde (stief)kinderen en andere afhankelijke familieleden.

Iedereen die onder bovenstaande categorieën personen valt en voldoet aan de voorwaarden van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming, behoort de status van tijdelijk beschermde te krijgen. De lidstaten moeten ervoor zorgen dat tijdelijk beschermden de benodigde verblijfsdocumenten krijgen voor de volledige duur van hun verblijf.

Hoe lang gelden deze maatregelen?

Personen die onder de Richtlijn vallen, kunnen voor een periode van één jaar tijdelijke bescherming krijgen. Deze periode kan tweemaal verlengd worden met zes maanden. De Commissie kan op elk moment, na monitoring van de situatie, aan de Raad voorstellen om de tijdelijke bescherming van de hierboven genoemde personen te beëindigen of de periode met nog één jaar verlengen.

Wat heeft Nederland besloten?

Nederland heeft op diverse terreinen maatregelen aangekondigd. Wat betreft de toegang tot de arbeidsmarkt is besloten dat Oekraïense vluchtelingen vrij mogen werken in Nederland. Een tewerkstellingsvergunning is niet nodig. Wel moet een werkgever melden dat hij een vluchteling uit Oekraïne in dienst neemt. De bedoeling is deze maatregel per 1 april 2022 in te voeren.

AWVN adviseert attent te zijn op de bijzondere maatregelen voor Oekraïense vluchtelingen. Deze maatregelen gelden niet voor alle andere groepen vluchtelingen. Die mogen pas werken als zij een status hebben. Zodra nadere maatregelen bekend zijn, zoals de meldplicht door de werkgever, zullen wij je, via AWVN, hierover informeren.