Voortgang Brexit onderhandelingen zorgelijk

De laatste berichten over de voortgang in de onderhandelingen tussen de EU en het VK over de nieuwe handelsrelatie per 1 januari 2021 zijn zorgelijk. Hoewel de discussies constructief zijn gebleven, zijn er nog aanzienlijke verschillen op een aantal belangrijke punten zoals een gelijk speelveld. Ondertussen is de tijd om een deal te bereiken heel kort. Er moet begin oktober een akkoord liggen om de procedure in het Europees Parlement te doorlopen.
 
We moeten dus meer dan ooit rekening houden met het feit dat er helemaal geen akkoord bereikt zal worden tussen de EU en het VK, ofwel dat er een heel dun en onvolledig akkoord bereikt zal worden. Zelfs met een volledig handelsakkoord, zullen er veel veranderingen zijn dus grondige voorbereiding is nog steeds van cruciaal belang. Want de grote veranderingen die, in beide gevallen, aan de grens zullen optreden, gelden dan per 1 januari 2021. Er is geen mogelijkheid meer om de datum verder op te schuiven, zoals dat eerder gebeurde. 1 januari 2021 is een harde datum waarop de nieuwe situatie zal ingaan.
 
Voor een goede voorbereiding zijn twee zaken van belang: de nieuwe douanesituatie en de ‘readiness notices’ van de Europese Commissie.
 
De nieuwe douanesituatie
Of er nu een akkoord komt of niet, in ieder geval zal het VK per 1 januari 2021 geen deel meer zijn van de interne markt en de douane unie. Ook in het geval dat de EU en het VK nog zullen overeenkomen dat er tariefvrije handel komt, zullen alle normale douanecontroles van toepassing zijn, net zoals geldt voor alle andere derde landen die geen lid zijn van de EU. Dat betekent extra kosten en vertraging aan de grens. Ook de toepassing van de oorsprongsregels zal grote veranderingen ondergaan, tussen de EU en het VK en in de relatie met derde landen. Bedrijven moeten analyseren wat dat voor hen kan betekenen.
 
Op de website van de douane is meer informatie beschikbaar over de voorbereiding op de douaneprocedures aan de Nederlandse/Europese zijde. Het VK heeft onlangs aangekondigd 700 miljoen pond te investeren voor nieuwe infrastructuur aan de grens, computersystemen en personeel. Ook heeft het VK onlangs een rapport gepubliceerd, The Border Operating Model, die uiteenzet hoe bedrijven zich kunnen voorbereiden m.b.t. douanezaken voor het eind van de transitieperiode. Om bedrijven meer tijd te geven om zich voor te bereiden, zullen de grenscontroles voor EU goederen die geïmporteerd worden in het GB, gefaseerd ingaan. Ook heeft het VK een import checklist en export checklist opgesteld om te laten zien hoe je je kunt voorbereiden.
 
De ‘readiness notices’ van de Europese Commissie
Vanaf het begin van de onderhandelingen heeft de Europese Commissie een strikt standpunt ingenomen over de nadelen die Brexit met zich meebrengt. Kort gezegd komt dit erop neer dat er een groot verschil bestaat tussen de oude situatie waarin het VK lid was van de Interne Markt van de EU en de nieuwe situatie waarin dat niet het geval zal zijn. De EU zal die nadelen niet compenseren. Daarom moeten bedrijven zich tijdig en grondig voorbereiden. Wie dat niet doet moet de gevolgen zelf dragen. Ook lidstaten zullen niet mogen bijspringen want dat zou als staatssteun gelden. De Commissie meent dat er genoeg voorbereidingstijd is geweest.
 
Om de voorbereidingen te vergemakkelijken heeft de Commissie tientallen gedetailleerde notities opgesteld over allerlei aspecten die bij de ontvlechting tussen de EU en het VK aan de orde komen. Dit zijn de readiness notices. De readiness notices gaan uit van een situatie van een No Deal, een uitkomst zonder handelsakkoord. Ze geven bijvoorbeeld aan wat dat kan betekenen voor intellectuele eigendom, dataverkeer of financiële diensten en hoe bedrijven zich daarop moeten voorbereiden. Over de situatie in het geval van wel een deal, valt nog niets te zeggen omdat de inhoud van een eventuele deal nog niet bepaald is.
 
Om deze notities makkelijker toegankelijk te maken heeft MKB-Nederland (kantoor Brussel) een overzicht gemaakt van alle notities met een doorklik-link en een indicatie van welke notitie op welk onderwerp betrekking heeft. De Commissie is nog steeds bezig met het updaten van de eerdere preparedness notices. Per week zullen er daarom een aantal notices bijkomen. Hou daarom deze website goed in de gaten. Onlangs is er ook een algemeen document gepubliceerd met de aankomende veranderingen.