Ziekteverzuim blijft dalen, maar werknemers wel langer thuis

De dalende trend in ziekteverzuim heeft zich doorgezet. Het gemiddelde verzuim in 2011 was 4,5% en is nu – over de eerste helft van 2012 - 4,3%. Ook het gemiddeld aantal keren dat werknemers zich ziekmelden is gedaald van gemiddeld 0,85 verzuimmeldingen per werknemer in 2011 naar gemiddeld 0,79 verzuimmeldingen per werknemer over de eerste helft van 2012. Dat blijkt uit een analyse van 365/ArboNed, preferred supplier van CLC-VECTA, gebaseerd op ruim 1 miljoen werknemers.

“Die daling van verzuim heeft waarschijnlijk te maken met de voortdurende economische zorgen. Verzuim is lager als het economisch tegen zit. Volgens de discipline-theorie is dat het gevolg van het feit dat mensen bij een krappe arbeidsmarkt bang zijn hun werk kwijt te raken”, aldus Dr. Corné Roelen, bedrijfsarts en epidemioloog bij 365/ArboNed. Er was in de eerste helft van 2012 weliswaar minder verzuim, maar de gemiddelde duur van verzuim was langer: gemiddeld 20,5 dagen ten opzichte van 19,2 dagen vorig jaar. Roelen: “We zien dat er minder kort verzuim is, je blijft als werknemer niet meer thuis voor die verkoudheid en als je op den duur toch uitvalt dan is dat langer.”

Onder jongere werknemers (<25 jaar) komt verzuim met letsels van het bewegingsapparaat (botten, spieren en gewrichten) het meest voor en duurt gemiddeld 2,5 maand. In de leeftijdscategorie 25-45 jaar zijn psychische klachten de belangrijkste oorzaak van verzuim dat 3-4 maanden duurt. Bij 45-plussers voert verzuim met fysieke klachten de boventoon; zowel ‘slijtage’ van het bewegingsapparaat als ook hart- & vaatziekten. “Juist in de categorie hart- & vaatziekten zien we een duidelijke toename van de verzuimduur, vooral onder 55-plussers”, aldus Roelen. De gemiddelde verzuimduur door hart- & vaatziekten steeg van 87 dagen in 2006 naar 101 dagen in 2012. In totaal is 27% van de verzuimdagen onder 55-plussers het gevolg van hart- & vaatziekten. Hiermee staan hart- & vaatziekten op de tweede plaats achter klachten van het bewegingsapparaat die verantwoordelijk zijn voor 42% van de verzuimde dagen. Op de derde plaats komen psychische klachten die 18% van de verzuimdagen onder 55-plussers beslaan.

Aandacht voor leefstijl
Naast verzuim, registreert 365 de gegevens van Preventief Medische Onderzoeken naar de gezondheid en leefstijl van werknemers. Daarin valt op dat schoolverlaters die de arbeidsmarkt betreden meer roken (33%) en vaker ongezond eten (37%) dan 25-plussers (zie grafiek). Juist omdat het gaat om door werknemers zelf gerapporteerde leefgewoontes, is het zorgelijk dat zij opvallend meer roken en vaker ongezond eten dan andere werknemers. In de leeftijdscategorieën 25-40, 40-55 en 55+ is het beeld van leefgewoontes ongeveer gelijk, waarbij opvalt dat alcoholgebruik over de jaren geleidelijk toeneemt van 4,4% onder 15-25 jarigen naar 10,8% bij 55-plussers. Het advies richting werkgevers is dan ook, om bij de jongste werknemers met name aandacht te besteden aan rookgedrag en werknemers van alle leeftijden te wijzen op het belang van gezonde voeding. Bij oudere werknemers kan het gebruik van alcohol een aandachtspunt zijn. “Maar ook bij jongere werknemers, want we weten dat er sprake is van onderrapportage in Preventief Medische Onderzoeken als het gaat om net nuttigen van alcohol”, tekent Roelen daarbij aan. Werkgevers kunnen zich met dedicated leefstijlprogramma’s hierop focussen.

Zeker nu we allemaal langer gaan doorwerken is aandacht voor de leefstijl des te belangrijker. Werkgevers mogen werknemers zeker aanspreken op hun leefstijl, als zij vervolgens ook hun verantwoordelijkheid nemen en hulp bieden. Zo dragen zij effectief bij aan gezonde leefgewoontes. “Dat zien we ook steeds meer gebeuren, maar er zijn nog veel barrières te overwinnen. Zo merk je soms nog terughoudendheid bij werkgevers die vinden dat leefgewoontes een privé aangelegenheid zijn. Andere bedrijven worstelen met de vraag in hoeverre zij werknemers mogen aanspreken op een ongezonde leefstijl. En organisaties die de eerste stappen op het gebied van gezondheidsmanagement hebben gezet, zien dat het vooral de enthousiaste werknemers zijn die meedoen aan gezondheidsbevorderende activiteiten en niet degenen die er het meest baat bij zouden hebben”, signaleert Roelen in de praktijk.

Aandacht voor psychische klachten
Bij alle leeftijden is de verzuimduur als gevolg van psychische klachten toegenomen, van 147 dagen naar 154 dagen. Dat de psychische klachten bij de 25-40 jarigen de belangrijkste oorzaak is, komt omdat deze groep in het ‘spitsuur’ van hun leven zit, vaak jonge kinderen hebben en een druk gezin moeten combineren met een drukke baan en een druk sociaal leven. Dit in combinatie met de verhoogde druk op het werk als gevolg van de economische onzekerheid, leidt tot een verhoogd risico op psychisch verzuim. Ons advies aan werkgevers is om ervoor te zorgen dat bij uitval door psychische klachten er binnen 8 weken professionele begeleiding geregeld is, want uit wetenschappelijk onderzoek van 365/ArboNed is gebleken dat de kans dat mensen weer aan het werk gaan daarna snel afneemt.