Duidelijker onderscheid werknemer of (schijn)zelfstandige in Duitsland

Helderheid na wetswijziging in het Arbeitnehmerüberlassungsgesetz (AÜG)
Voor werkgevers is het vaak lastig om vast te stellen wanneer er sprake is van (schijn-)zelfstandigheid of werken als werknemer. Per 1 april 2017 is er in Duitsland een wetswijziging die dit onderscheid moet verduidelijken. De wetswijziging omvat de toevoeging van een nieuwe paragraaf aan het Burgerlijk Wetboek, die het juridisch begrip 'arbeidsverhouding' definieert. De bedoeling van de wetgever was enerzijds criteria te stellen waardoor er rechtszekerheid ontstaan, anderzijds om de frustratie rondom de intrekking van inleenovereenkomsten vanwege onzekerheid te stoppen.

Beoordeling arbeidsrelatie
Een arbeidsovereenkomst bestaat wanneer sprake is van gezagsverhouding (uitvoering onderhevig aan aanwijzingen), heteronoom werk en persoonlijke arbeid. Het recht van instructie van het werk kan zowel de inhoud als de uitvoering, alsmede de tijd, de duur en de plaats van het werk betreffen. Hoe meer sprake is hiervan, hoe groter dan de kans dat het oordeel zal zijn dat sprake is van een arbeidsovereenkomst. Een strikt schema ter beoordeling is er dus ook nu nog niet, net als in Nederland, en een beslissing moet van geval tot geval genomen worden.

Vooraf zekerheid voor afdracht sociale premies en loonheffingen
Duitsland kent al langere tijd een procedure die vergelijkbaar is met 'onze' voormalige Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). Als een opdrachtgever en/of een opdrachtgever in Duitsland vooraf zekerheid willen hebben over een concrete arbeidsrelatie, kunnen zij op verzoek een Statusfeststellungsverfahren aanvragen bij de Deutsche Rentenversicherung (DRV). De DRV komt dan met een bindende verklaring. Dit geldt ook als de opdrachtnemer via een 'eigen' GmbH opereert. Helaas geldt het Statusfeststellungsverfahren alleen voor de sociale verzekeringen. Voor de loonbelasting bestaat voor de opdrachtgever de mogelijkheid om een zgn. Lohnsteueranrufungsauskunft aan te vragen. Feit blijft wel, dat als de werkelijke praktijk afwijkt van de feitelijke overeenkomst, de praktijk leidend is voor de beoordeling.

Documentatieverplichting
In Duitsland is het verplicht dat de opdrachtgever in zijn administratie documentatie bewaart waaruit blijkt dat, en hoe, hij de arbeidsrelatie met (vermeende) zelfstandigen heeft beoordeeld. Dit speelt te meer nu de DRV te kennen heeft gegeven schijnzelfstandigheid dit jaar actief te gaan bestrijden.

Bron: SVB, AOK en BDO