Recente ontwikkelingen Arbowet en de RI&E

Recentelijk is het Arbobesluit gewijzigd en is ingestemd met een voorgestelde wijziging van de Arbowet. Wat houden deze wijzigingen in en welke consequenties hebben de wijzigingen op de (branche) RI&E? Een overzicht van de belangrijkste zaken:

Elektromagnetische velden en de RI&E
Per 1 juli 2016 zijn er een aantal nieuwe bepalingen in het Arbobesluit opgenomen met betrekking tot Elektromagnetische velden (EMV). Sterke elektromagnetische velden zijn onder andere te vinden binnen hoogspanningsstations en transformatorhuisjes, of in de buurt van zendinstallaties en bepaalde ziekenhuisapparatuur zoals een MRI-scanner. Ook bij elektrisch lassen en industriële verwarmingstechnieken heeft men te maken met sterke elektromagnetische velden. Een (al) te hoge blootstelling van werknemers aan EMV kan gezondheidsschade tot gevolg hebben. Het gaat bijvoorbeeld om elektromonteurs, lassers en medisch personeel. Voor jongeren onder de 18 jaar is het verboden om met apparaten te werken die schadelijke elektromagnetische velden kunnen uitzenden.

Het Arbobesluit geeft nadere voorschriften en uitleg bij de RI&E voor EMV in de werkomgeving. Allereerst dient de blootstelling beoordeeld te worden. Soms zijn aanvullende metingen of berekeningen nodig. Verder moet er ook aandacht worden besteed aan risico’s voor werknemers met een verhoogd risico en derden. Bij de beoordeling dient men rekening te houden met praktische handleidingen van de Europese Commissie (Deel 1 - Praktische gids en Deel 2 - Praktijkvoorbeelden), ook zijn er model RI&E’s beschikbaar. De inhoud van nieuwe branche RI&E-instrumenten moet, indien relevant, in overeenstemming zijn met de verplichtingen in het Arbobesluit.

Meer informatie over elektromagnetische velden
Voor werkgevers die willen bepalen of er voor hun werknemers risico's van elektromagnetische velden in de werkomgeving kunnen zijn, is de gids 'Elektromagnetische velden in arbeidssituaties' opgesteld. Daarnaast heeft het RIVM een aparte webpagina 'Elektromagnetische velden op het werk'. Hierop zijn ook vier beknopte brochures te vinden die het RIVM heeft ontwikkeld over deelonderwerpen binnen het thema elektromagnetische velden op het werk. Ze geven meer informatie over elektromagnetische velden bij lassen, inductieverwarmers, zendinstallaties en over het meten van elektromagnetische velden. Ze bevatten onder andere tips voor de RI&E en verwijzingen naar bronnen van uitgebreidere informatie.

Impact wijziging Arbowet begin 2017
De Tweede Kamer heeft gisteren ingestemd met een voorgestelde wijziging van de Arbowet die naar verwachting begin 2017 in zal gaan. Veruit de belangrijkste wijziging heeft te maken met de rol en taken van de bedrijfsarts. Een andere belangrijke wijziging heeft betrekking op de preventiemedewerker. Dit heeft ook gevolgen voor de invulling van de (branche) RI&E.

De wijziging van de Arbowet is o.a. een reactie op het SER advies uit 2014 'Betere zorg voor werkenden'. Of de wetswijziging inderdaad begin 2017 ingaat is afhankelijk van de behandeling in de Eerste Kamer later dit jaar. De wet zal op 10 verschillende plekken (artikelen) worden aangepast. De belangrijkste wijzigingen op een rijtje:

Maatregelen m.b.t. de bedrijfsgezondheidszorg

• Werknemers moeten de bedrijfsarts kunnen consulteren i.v.m. gezondheidskundige vragen naast de al bestaande consultatie bij verzuimbegeleiding;
• Medewerkers krijgen een doeltreffende toegang tot de bedrijfsarts voor gezondheidsvragen in relatie tot het werk. De werknemer heeft weet van de faciliteit, er zijn geen onnodige drempels wat betreft plaats en tijdstip van het consult en de werkgever wordt niet geïnformeerd over het consult, de aanleiding noch de uitkomsten van het consult op tot personen herleidbaar niveau;
• De bedrijfsarts krijgt de gelegenheid iedere arbeidsplaats in het bedrijf te bezoeken;
• De werknemer krijgt het recht op een second opinion (het raadplegen van een tweede bedrijfsarts) bij de ziekteverzuimbegeleiding, het PAGO, de aanstellingskeuring en de gezondheidskundige consultatie;
• De bedrijfsarts moet beschikken over een adequate klachtenregeling;
• Alle arbodienstverleners (dus niet alleen de bedrijfsarts) werken nauw samen met, en adviseren aan de preventiemedewerker, de OR en/of de PVT (of bij het ontbreken daarvan de belanghebbende werknemers) van de werkgever;
• Alle taken die een werkgever moet afnemen van een bedrijfsarts/arbodienst moeten contractueel worden vastgelegd;
• De bedrijfsarts kan zélf ook een boete krijgen als hij/zij zich niet houdt aan het mogelijk maken van de second opinion en hij/zij niet beschikt over een klachtenregeling. Bedrijfsartsen en andere arbodienstverleners kunnen tevens een boete krijgen indien men niet adviseert aan en samenwerkt met de preventiemedewerker en de OR/PVT en men het advies van de arbodienstverlener m.b.t. het toetsen van de RI&E niet doorzendt aan de OR/PVT.

Met betrekking tot de preventiemedewerker

• De werkgever heeft de instemming nodig van de OR/PVT bij zowel de keuze van de persoon van de preventiemedewerker als de positionering van de preventiemedewerker in de organisatie;
• De preventiemedewerker krijgt ook als taak om te adviseren aan en samen te werken met de bedrijfsarts en de andere arbodienstverleners.

Bedrijven krijgen een jaar de tijd om het bestaande contract met de bedrijfsarts/arbodienst aan te passen. In veel branche RI&E-instrumenten komen stellingen/vragen voor die betrekking hebben op preventiemedewerkers, de bedrijfsarts en arbodiensten. Zodra deze nieuwe Arbowet in werking treedt zullen veel toelichtingen bij deze stellingen/vragen niet langer up-to-date zijn. Dit vergt mogelijk een aanpassing van de branche-RI&E.

Gebruikt bronnen:
Arboportaal
Steunpunt RI&E-instrumenten