Samenwerken op het zakelijke vlak: waar je aan moet denken

Gewoon een headline op 10 november jl.: 'Unox bevestigt samenwerking met FEBO voor rookworstkroket'. De een walgt ervan wellicht en de ander denkt: 'wat een mooie samenwerking!'.

Samenwerken op het zakelijke vlak, het kan op vele manieren. Wat zijn nou onderwerpen waar je aan moet denken? Welke manier van samenwerken past het best? En wat nou als niemand die rookworstkroket lust?

Hieronder behandel ik een paar vormen waarop samengewerkt kan worden en noem ik wat aandachtspunten geput uit de notariële praktijk.

Joint venture
De meest voor de hand liggende manier waarop kan worden samengewerkt is door een zogenaamde joint venture op te richten. Dit houdt in dat de betrokken partijen, in het voorbeeld Unox en FEBO, gezamenlijk een nieuwe BV oprichten: de joint venture.

In deze 'Rookworstkroket BV' delen beide partijen winst en verlies. In de statuten van de BV worden allerlei regels opgenomen die gelden voor de vennootschap, haar bestuur en haar aandeelhouders. Als zowel Unox als FEBO 50% van het aandelenbelang zouden houden, is het bijvoorbeeld verstandig om een regeling op te nemen voor het geval de stemmen staken. Is de één tegen en de ander voor, is er immers een patstelling.

In veel gevallen is een patstelling onwenselijk. Omdat het voor bepaalde besluiten verstandig kan zijn om wel een mogelijkheid te hebben tot besluitvorming te komen, is het bijvoorbeeld mogelijk om in de statuten op te nemen dat als de aandeelhouders van de vennootschap er samen niet uitkomen, er wordt uitgeweken naar daarvoor aan te wijzen deskundigen.

Maar stel nu dat FEBO maar 20% van de aandelen heeft en Unox 80%. FEBO zal niet willen dat Unox alles in de aandeelhoudersvergadering kan bepalen. Dit kan voorkomen worden door te bepalen dat alle (of een lijst met de meest belangrijke) aandeelhoudersbesluiten, slechts kunnen worden genomen met unanimiteit. Met alle stemmen dus. Op deze wijze wordt voorkomen dat een minderheidsaandeelhouder in de aandeelhoudersvergadering altijd weggestemd kan worden.

Statuten zijn in te zien bij de Kamer van Koophandel en zijn daarmee dus openbaar. Te denken valt echter aan afspraken die je liever niet persé openbaar wilt maken. Bijvoorbeeld afspraken over een mechanisme waarmee de prijs van de aandelen bepaald wordt bij een mogelijke toekomstige overdracht van aandelen. Of boetes die kunnen gelden als iemand niet voldoende presteert of als een aandeelhouder vroegtijdig wenst uit te stappen.

Daarom bestaat er naast de statuten eigenlijk ook altijd een aandeelhoudersovereenkomst. Zo’n overeenkomst bestaat dan naast en in aanvulling op de statuten. Deze aandeelhoudersovereenkomst is niet openbaar en leent zich goed voor het opnemen van afspraken tussen de aandeelhouders die men liever niet met het publiek (en daarmee ook de concurrenten) wil delen.

Fusie
Een andere vorm van samenwerking, of misschien beter 'samengaan', is de juridische fusie. Daarvan is sprake als twee rechtspersonen samensmelten tot één rechtspersoon. Daarbij is er één verkrijgende vennootschap (dat is de vennootschap die blijft bestaan) en is/zijn er één of meerdere verdwijnende vennootschappen. Het gehele vermogen van de verdwijnende vennootschap(pen) gaat over naar de verkrijgende vennootschap.

Overigens is een fusie over de grens ook mogelijk. Binnen de EU (of de Europese Economische Ruimte) kunnen kapitaalvennootschappen uit verschillende landen ook met elkaar fuseren: een grensoverschrijdende fusie.

Bij een dergelijke fusie moet het recht vanuit beide betrokken landen worden nageleefd en 'verhuist' de verdwijnende vennootschap (althans het vermogen daarvan) als het ware naar het buitenland. Of juist naar Nederland als de verkrijgende vennootschap daar gevestigd is.

Participeren in een vennootschap die al bestaat
Samenwerking kan ook ontstaan doordat een partij aandeelhouder wordt in een rechtspersoon die al bestaat.

De nieuwe partij kan aandeelhouder worden door ofwel het overnemen van aandelen die worden gehouden door de huidige aandeelhouder(s), ofwel het nemen van aandelen die de vennootschap waarin zij wil participeren aan haar uitgeeft.

In het ene geval gaat het om bestaande aandelen, waarvoor de oude aandeelhouder(s) een koopprijs zullen ontvangen. In het andere geval gaat het om nieuw uit te geven aandelen, waarvoor de vennootschap die de aandelen uitgeeft een storting zal ontvangen ter hoogte van de uitgifteprijs.

In het geval voor een aanzienlijk belang wordt ingestapt in een reeds bestaande vennootschap, is het altijd te adviseren vooraf grondig onderzoek te doen naar de rechtspersoon in kwestie: een due diligence onderzoek oftewel boekenonderzoek.

Of je worst lust
Niet elke samenwerking wordt een succes. Unox en FEBO zullen heilig in de rookworstkroket geloven, maar kan het ook genoeg Nederlanders bekoren?

Bij de productie, ontwikkeling danwel verkoop van een nieuw product, waarbij er een risico bestaat dat het niet het gehoopte succes wordt, is het altijd te adviseren de nieuwe productie/ontwikkeling/verkoop onder te brengen in een nieuwe/separate vennootschap en niet in een rechtspersoon waarin ook al allerlei andere activiteiten zijn ondergebracht. Mocht het dan zo slecht gaan dat de betreffende rechtspersoon failliet gaat, dan trekt het niet ook overige activiteiten en vermogensbestanddelen mee in het faillissement.

Maar misschien wordt het wel net zo’n succes als de 'Cronut' die een aantal jaren geleden zo’n hype was in New York. Dan willen wellicht andere partijen weer met Unox en FEBO samenwerken of willen ze zelfs hun aandelen in 'Rookworstkroket BV' overnemen. Of ontstaan er weer andere nieuwe samenwerkingen, bijvoorbeeld met een grote mosterdproducent.

Vooralsnog wacht ik het succes toch even af en hoop ik dat er ook goede afspraken op papier staan voor het geval de gemiddelde Nederlander toch gewoon liever een normale kroket of rookworst op zijn bord heeft liggen.

Vragen?
Sta je zelf op het punt om een zakelijke samenwerking aan te gaan en zit je nog met vragen? Neem dan contact op met Zanima Mol, kandidaat-notaris bij onze partner DVAN Advocatuur & Notariaat, via zanima.mol@dvan.nl of bel +31 (0)30 - 285 03 93.